Tools ontwikkelen voor kennisdeling

Paul Lagasse, Voorzitter IWT

Het IWT, het agentschap voor innovatie van de Vlaamse Overheid, stimuleert kennisopbouw in bedrijven, onderzoeksinstellingen, overheid en organisaties door financiële steun, advies en coördinatie. Het IWT creëert meer innovatie, en nieuwe producten, processen, diensten en concepten met toegevoegde economische en maatschappelijke waarde. Is sociale innovatie voor het IWT belangrijk? Ingrid Walry vroeg naar de visie van Paul Lagasse, voorzitter van het IWT.

Ingrid Walry: Over de betekenis van sociale innovatie bestaan verschillende visies. Wat is de kern van sociale innovatie voor u?

Paul Lagasse: Sociale innovatie is in ieder geval een zeer ruim begrip. In deze context spitsen we ons beter toe op de innovatie van de werkorganisatie, een cruciaal aspect voor ondernemingen. Het is belangrijk dat men qua werkorganisatie een perfect evenwicht vindt tussen een efficiënte organisatie en tevreden werknemers die zich inzetten. Zeker in de huidige omstandigheden van wereldwijde competitie en globalisering is dat evenwicht van belang.

Ingrid Walry: Sociale innovatie is het gevolg van de eerdere focus op technologische innovatie. Heeft het een plaats in het beleid van het IWT?

Paul Lagasse: Sociale innovatie is zeker een aandachtspunten binnen de huidige bevoegdheid van Minister van Wetenschappelijk Onderzoek en Innovatie Ingrid Lieten. Dit uit zich in een waaier van activiteiten. Enerzijds is het zo dat het IWT in zijn steun aan innovatie aan verbreding toe is. De tijd dat we alleen maar technologische innovatie steunden is voorbij. Op een breder vlak steunen we ook  procesinnovatie en organisatorische innovatie. Bekijk je sociale innovatie ruimer, dan is het op verschillende gebieden van toepassing. Een voorbeeld is ouderenzorg: een cruciale factor in onze samenleving. De huidige ouderzorg zal onbetaalbaar worden in relatief korte tijd. Een innovatieve aanpak is absoluut noodzakelijk. Vermoedelijk zal dit jaar nog een programma rond ouderenzorg en innovatie opgestart worden.

Ingrid Walry: Merkt u dat bedrijven minder investeren in R&D en meer in sociale innovatie tijdens deze crisis? Of ziet u een wisselwerking?

Paul Lagasse: Die wisselwerking is er zeker. De indruk bestaat dat er globaal minder geïnvesteerd wordt in innovatie. We hopen dat te keren. We zijn aan een grote strategische herziening toe. We willen de bedrijven aanzetten om verder het innovatieve pad in te slaan.

Ingrid Walry: Vindt u dat sociale en technologische innovatie concurreren? Of werkt dat complementair?

Paul Lagasse: Die werken inderdaad complementair. We ervaren een evolutie: vijfendertig jaar geleden lag brandpunt bij technologische innovatie. Nu telt ook het menselijke aspect. De interactie tussen de technologie en de menselijke kant is nu heel belangrijk geworden.

Ingrid Walry: Het IWT helpt bedrijven in contact te komen met de academische wereld. Vanuit open innovatie wordt er heel sterk gepleit voor kennisdeling tussen de verschillende actoren. Is een open innovatielandschap in Vlaanderen een streefdoel?

Paul Lagasse: Het IWT legt sterk de nadruk op het creëren van ecosystemen, vooral van kennisuitwisseling en innovatie. Ecosystemen van innovatie omvatten technologische innovatie, procesinnovatie en sociale innovatie. Dit zal één van de bouwstenen worden van de nieuwe manier van werken van het IWT. Het wordt een strategische oefening. Veranderingen zullen daar al in de loop van dit jaar uit voortvloeien.

Ingrid Walry: Vanuit het Vlaamse Innovatie Netwerk (VIN) brengt u uw klanten snel en efficiënt in contact met de partners die meerwaarde kunnen bieden. Hebben bedrijven daar nood aan en staan zij ervoor open om partnerschappen af te sluiten?

Paul Lagasse: In een competitieve en geglobaliseerde wereld is het moeilijk om als relatief klein bedrijf mee te tellen. Samenwerken om oplossingen te vinden voor bepaalde problemen wordt een noodzaak. Een product aanbieden volstaat niet langer, de markt vraagt oplossingen voor problemen die vaak zo complex zijn dat één enkel bedrijf er zeer moeilijk een antwoord op kan bieden. Met -misschien een paar extreem grote multinationals als uitzondering.

Ingrid Walry: Het VIN is een geformaliseerd geheel. Open innovatie kan ook informeel. Hoe belangrijk vindt u de wisselwerking tussen formele innovatietrajecten en niet-formele open innovatieprojecten?

Paul Lagasse: Ik denk dat open innovatie iets moet zijn dat van de bedrijven zelf uitgaat. Je kan dat niet top-down opleggen. Wat je wel kan doen, is het stimuleren. We kunnen bedrijven kennis laten maken met het begrip zodat ze de voordelen ervan inzien. Bottom-up triggert uiteindelijk de echte samenwerking.

Ingrid Walry: De Nederlandse ervaring leert dat kennis valoriseren en kennisoverdracht tussen medewerkers binnen bedrijven moeilijk ligt. Henk Volberda meent dat dat ook in Vlaanderen het geval is. Wat is uw gevoel daarover – zonder de cijfers te evalueren?

Paul Lagasse: Ik denk dat het menselijk is dat kennistransfers en samenwerking niet zo eenvoudig ligt. Japan en Korea, waar de mentaliteit meer groepsgericht is dan op het individu, zijn misschien uitzonderingen. Dat maakt het zo moeilijk om tot een efficiënte en vlotte kennisdeling te komen. Er bestaan tools die dat helpen verbeteren. We moeten ons daar op toespitsen. Op het vlak van innovatie en ontwikkeling heeft het Oosten een grote indruk gemaakt op mij. Landen als China of Singapore zetten indrukwekkend resultaten neer. Daar kunnen wij van leren.

http://www.iwt.be/